Werkte u donderdag ook thuis?

23 november 2019

BNR Thuiswerkdag – 21 november 2019

Eind oktober waarschuwde de ANWB en Rijkswaterstaat Nederland: ‘november wordt een horrormaand op de weg.’ Volgens de ANWB is het deze maand traditiegetrouw drukker op de weg, omdat weinig mensen vakantie nemen en door een combinatie van regen en wintertijd. BNR Nieuwsradio organiseerde donderdag 21 november, in samenwerking met Spitsbrekers voor het eerst de BNR Thuiswerkdag. De studio’s bleven leeg en de redacties werkten vanuit huis.

De radiozender probeert met deze thuiswerkdag het goede voorbeeld te geven. BNR hoopt dat het bedrijfsleven volgt en dat hierdoor files verminderen. En dat niet alleen voor de maand november maar natuurlijk ook voor de rest van het jaar, want het aantal files in Nederland blijft maar toenemen.

Nederland koploper in thuiswerken

Nederland is de koploper op het gebied van thuiswerken, in geen enkel ander Europees land werken namelijk zoveel mensen thuis als in Nederland.

Afbeelding: Trouw, Idris van Heffen

Uit onze eigen CfPB-onderzoeksresultaten van de afgelopen vijf jaar zien we een stijging in het thuiswerken. In 2015 gaven medewerkers aan ongeveer 9% van hun werktijd thuis te werken en voor 2019 is dit gemiddeld 15% van de werktijd (WODI CfPB). Thuiswerken is gemakkelijker geworden sinds de invoering van Het Nieuwe Werken, een werkvorm waarin de medewerker zelf bepaalt waar en wanneer hij werkt. Volgens cijfers van het CBS (uit 2018) werken van de 8,7 miljoen werknemers en zelfstandigen in Nederland er 3,2 miljoen thuis. Het merendeel van deze groep doet dit wel incidenteel (ruim 2 mln.). Thuiswerken komt voornamelijk voor in de sectoren ICT, financiële instellingen en onderwijs blijkt uit een rapport van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid. Daarnaast wordt er meer thuisgewerkt bij bedrijven met meer dan 500 werknemers dan bij de kleinere bedrijven. De BNR Thuiswerkdag is dan ook een oproep van de radiozender om thuiswerken eens te proberen. Men is van mening dat er dus nog wel meer thuisgewerkt mag worden.

Effecten van thuiswerken

In een kakelvers artikel in het wetenschappelijk tijdschrift  New Technology, Work and Employment (november 2019) rapporteren onderzoekers Tanja van der Lippe (Universiteit Utrecht) en Zoltán Lippényi (RUGroningen) over de effecten van thuiswerken op individuele en teamprestaties. In een studie in 9 Europese landen onder 11,011 medewerkers in 869 teams in 259 werkverbanden wordt het effect van thuiswerkende collega’s aangetoond, een effect dat verborgen bleef in eerdere studies omdat die daar geen rekening mee hielden. Thuiswerken kan nuttig zijn voor sommige werknemers, het brengt echter ook problemen met zich mee. In het bijzonder, toont deze studie aan dat collega’s die vanuit huis werken een negatieve invloed hebben op de prestaties van werknemers. Teamprestaties blijken af te nemen naarmate er meer collega’s thuiswerken. Dat is best zorgelijk!

Uit eigen CfPB onderzoek (uit 2018) komt naar voren dat gemiddeld zo’n 60% van de medewerkers zich vrij voelt om zelf te beslissen over de mate van thuiswerken. Maar een aanzienlijk deel van de medewerkers voelt zich minder of niet vrij om te beslissen om thuis te werken.  Ten slotte heb je op kantoor meer contact met collega’s. En juist die contacten zorgen voor creativiteit en sociale binding.

Zouden managers weten wat de effecten zijn?    

Met de hiervoor geciteerde recente studie over de gevolgen van thuiswerken – hoe praktisch en prettig thuiswerken voor u en mij persoonlijk ook mag zijn – is het laatste woord nog niet gezegd over de gesignaleerde effecten op teamprestaties en in die zin over de zeggenschap rond thuiswerken.

De hamvraag

In het groter geheel beschouwd vraag je je af wat het macro-effect is als je mindere prestaties (als negatief te waarderen) afzet tegen vermindering van files in het autoverkeer (als positief te waarderen)? Of moeten we verminderde prestaties maar over hebben voor meer rust op de weg?

En als al die thuiswerkers massaal naar kantoor komen voor betere prestaties, is dan “het huis (kantoor) te klein”?