Wat werkt, wat schuurt?
Terugblik op het CFPB Jaarcongres 2025
Op 27 augustus 2025 kwamen ruim 100 onderzoekers, beleidsmakers en adviseurs samen op Landgoed Zonheuvel in Doorn. Het thema: Lessen van 5 jaar hybride werken: wat werkt, wat schuurt? Tussen keynote, twistgesprek en sessies door doken we samen in de balans tussen autonomie en afstemming, data en beleving, thuis en kantoor.
Hybride werken: geen eindpunt, maar een transitie
Directeur Jacqueline Schlangen opende het congres met een krachtige metafoor: hybride werken is als leren fietsen. We hebben de techniek inmiddels onder de knie (thuiswerkplekken, digitale tools en samenwerking op afstand werken goed), maar het echte werk begint nu pas. In druk verkeer, op steile hellingen of in een peloton vraagt fietsen om meer dan techniek alleen: het gaat om uithoudingsvermogen, afstemming en samen koers houden.
De afgelopen vijf jaar leverden veel inzichten op, maar ook nieuwe vragen. Wat werkt en waar schuurt het?
De scherpe blik van Japke-d.
NRC-columnist Japke-d. Bouma zette de toon met haar column over de valkuilen van hybride werken. Van de term zelf (“we zijn geen elektrische auto’s”) tot de illusie dat alles vanzelf loopt. Haar conclusie: “Iedereen die claimt te weten hoe hybride werken moet, liegt,” zei ze met een knipoog. Daarmee liet ze zien dat er geen simpele oplossing is voor hybride werken.
Overhandiging eerste exemplaar publicatie
Een bijzonder moment tijdens het congres was de feestelijke uitreiking van de publicatie “Wat werkt in de hybride omgeving? Lessen uit vijf jaar experimenteren.” Hierin zijn de inzichten gebundeld uit meer dan elf experimentele werkomgevingen die het CFPB de afgelopen jaren heeft onderzocht. Jacqueline Schlangen overhandigde het allereerste exemplaar aan Paul Pegels (Rijksoverheid), opdrachtgever van vier living labs binnen en benoemde hem tot “experimenteer-meester” vanwege zijn aanhoudende inzet voor praktijkgericht leren en innoveren.
Onderzoek dat werkt: brug tussen wetenschap en praktijk
In gesprek met CFPB-onderzoeker Mathilda du Preez stond de waarde van onderzoek centraal. Wetenschappelijk onderzoek helpt niet alleen om actuele vraagstukken rondom hybride werken te begrijpen, maar biedt ook handvatten om organisaties echt verder te helpen. Mathilda benadrukte het belang van een gecombineerde aanpak: literatuurstudie om te bouwen op bestaande kennis, kwalitatieve methoden zoals interviews voor diepere inzichten, en gevalideerde grootschalige metingen met tools als de Werk in Transitie-monitor.
De kracht zit volgens haar in die wisselwerking: begrijpen, meten, bijsturen en dat telkens opnieuw. CFPB werkt hierin nauw samen met universiteiten zoals de TU Eindhoven, zodat onderzoeksdata zowel praktijkgericht als wetenschappelijk worden benut. Zo bouwt het CFPB bruggen tussen cijfers en context en tussen beleid en beleving.
Data, feiten en mythes
Onderzoekers Dennis La Brijn en Gijs Brouwers van het CFPB deelden bevindingen uit de Werk in Transitie-monitor. Cijfers tonen dat gemiddeld 40% van de werktijd op kantoor wordt besteed en 50% thuis, met duidelijke patronen: jongeren vaker op kantoor, ouderen vaker thuis. Toch blijft de realiteit weerbarstig. Bezettingsgraad blijkt iets heel anders dan beleving: een kantoor kan objectief druk zijn en toch prettig voelen of juist omgekeerd.
“Meten is weten, gissen is missen,” aldus de onderzoekers. Hun boodschap: laat je niet leiden door mythes of krantenkoppen, maar door data en context.
Technostress en AI: nieuwe thema’s op de radar
Maaike Niekel (ook onderzoeker bij het CFPB) waarschuwde in het talkshowgesprek voor de mentale belasting van technologie en AI. Meer schermuren, informatieprikkels en digitale versnelling vergroten de kans op technostress. AI kan ondersteunen, maar vraagt ook om herontwerp van werk en werkomgeving.
Twistgesprek: naar kantoor, maar waarvoor?
In een twistgesprek gingen CFPB-onderzoekers Yuri Martens en Henk-Jan Hoekjen het debat aan: is het kantoor vooral een plek voor ontmoeting of ook voor focus? Wat vraagt dit van beleid, gedrag en leiderschap?
Yuri benadrukte dat het kantoor cruciaal blijft voor kennisdeling, inspiratie en kwaliteit van werk: fysieke ontmoeting biedt voordelen die digitaal niet te vervangen zijn. Henk-Jan wees erop dat dezelfde reuring ook kan storen en dat medewerkers thuis vaak meer grip en productiviteit ervaren. Beiden waren het eens dat absolute autonomie niet bestaat en dat hybride werken om kaders, maatwerk en nieuwe vormen van leiderschap vraagt. Hun gezamenlijke conclusie: het kantoor is meer dan een clubhuis, maar hybride werken biedt kansen voor werkgeluk, duurzaamheid en betere samenwerking mits goed doordacht geïmplementeerd.
Kennisagenda: nieuwe vragen voor toekomstig onderzoek
Anca Gosselink (plv. directeur CFPB) sloot het inhoudelijke deel af met een blik op de toekomst. Hoewel we veel weten over hybride werken, zijn er ook grote witte vlekken: wat doet hybride werken op lange termijn met betrokkenheid, gezondheid en kennisdeling? En welke rol gaan AI en 3rd places zoals rijksontmoetingspleinen daarin spelen? Met een nieuwe kennisagenda geeft CFPB richting aan de vragen van morgen.
Meer artikelen
Lees verder CFPB-publicatie over lessen uit pilots in de hybride werkomgeving
Ter gelegenheid van het CFPB Jaarcongres op woensdag 27 augustus publiceerden we een smaakvolle en leerzame publicatie over 5 jaar experimenteren in de hybride werkomgeving
Lees verder
Lees verder Wat doen we eigenlijk op kantoor?
Met hybride werken is het beeld ontstaan: thuis is voor concentratie, kantoor voor overleg en ontmoeting. Maar klopt dat wel? Nieuw onderzoek van het Center for People and Buildings (CFPB) laat zien dat de werkzaamheden op kantoor sinds de pandemie flink is veranderd (Werk in Transitie, 2025).
Lees verder
Lees verder Wat verwachten we van kantoor?
Op 27 juni 2025 kwamen onderzoekers, beleidsmakers en professionals samen in Delft voor de tweede CFPB Kenniskring van 2025. Thema: de veranderende rol van het kantoor in een hybride werkwereld.
Lees verder
Naar artikelen overzicht Naar thema “De plaats van werk” Naar thema “Het kantoor” Naar thema “De organisatie van werk” Naar thema “Welzijn en gezondheid”