Center for People and Buildings

U bent hier: >>>Evalueren

Evaluatie

Direct naar: casusveelgestelde vrageninstrumentenpublicaties

EvaluatieWerkt het beter, prettiger, goedkoper?

Evalueren is belangrijk bij het doorvoeren van nieuwe huisvesting. Vooraf om te kijken hoe de huidige huisvesting ervaren wordt en welke lessen daaruit meegenomen kunnen worden bij het ontwerp van de nieuwe huisvesting. Na invoering van het nieuwe huisvesting om te weten of de implementatie is gelukt en of bijsturen nodig is. Daarnaast is het verstandig om periodiek, bijvoorbeeld om de vijf jaar, na te gaan hoe de huisvesting presteert. Hierdoor blijft gefundeerd tussentijds bijsturen mogelijk.

Werkplekonderzoek door het CfPB start meestal met een kwantitatieve meting. Een werkplekbelevingsonderzoek inventariseert wat de medewerkers van hun werkomgeving vinden. Over welke aspecten zijn ze (on)tevreden en in hoeverre ondersteunt de werkomgeving de werkprocessen. Het CfPB gebruikt hiervoor het integraal en wetenschappelijk gefundeerd werkomgevingsdiagnose instrument (WODI). Dit bestaat uit een vragenlijst over de beleving en het gebruik van de werkomgeving. Een werkplekbezettingsmeting geeft inzicht in de mate waarin de werkplekkenmix goed aansluit bij de activiteiten en/of de huisvesting efficiënt wordt benut. Aanvullende interviews en/of observaties geven een nadere verklaring van de meetresultaten. 

Naast werkplekonderzoek evalueert het CfPB ook bereikte effecten op het gebied van doelstellingen en ambities. De mate waarin doelen zijn bereikt en definitieve uitwerkingen bijdragen aan ambities en de werkprocessen zijn dan aandachtspunten.

Generiek onderzoek

De onderzoekdata worden, altijd geanonimiseerd, opgeslagen in de CfPB-databases. Crosscase analyses op de database leiden tot vermeerdering van generieke kennis.

CASUS

VEELGESTELDE VRAGEN

Hoe tevreden zijn medewerkers over hun werkomgeving?

Natuurlijk is de tevredenheid over de werkomgeving erg afhankelijk van de organisatie en het gebouw. Over het algemeen blijkt echter dat sommige aspecten beduidend meer positief of negatief worden gewaardeerd dan andere werkomgevingsaspecten. Aspecten die relatief goed gewaardeerd worden, zijn ‘de bereikbaarheid van het gebouw’ en ‘de communicatiemogelijkheden en sociale interactie’. Dit in tegenstelling tot de aspecten ‘binnenklimaat, verlichting en akoestiek’ en ‘archief en opslagmogelijkheden’, waarover relatief weinig medewerkers tevreden zijn.

Wat vinden medewerkers belangrijk in hun werkomgeving?

De aspecten ‘functionaliteit en comfort van de werkplek’, ‘binnenklimaat, verlichting en akoestiek’ en ‘concentratiemogelijkheden’ worden het meest genoemd als een van de drie meest belangrijke aspecten van de werkomgeving (door respectievelijk 53-34% van de respondenten). De aspecten ‘archief en opslagmogelijkheden’, ‘dienstverlening en beheer van faciliteiten’ en ‘architectuur en uitstraling van het gebouw’ worden door beduidend minder respondenten gekozen als een van de drie meest belangrijke aspecten van de werkomgeving (door 4-6% van de respondenten).

Belang dat respondenten hechten aan de verschillende aspecten van de werkomgeving

Figuur 1: belang dat respondenten hechten aan de verschillende aspecten van de werkomgeving

Wat is de invloed van de werkomgeving op de tevredenheid van medewerkers?

De medewerkertevredenheid wordt positief ondersteund door:

  • Goede mogelijkheden voor communicatie en concentratie
  • Geavanceerde en vlekkeloos werkende ICT voorzieningen
  • Goede faciliteiten zoals voldoende en schoon sanitair, informele ontmoetingsplekken, een restaurant
  • Goede opslagmogelijkheden (voldoende ruimte nabij de werkplek; helder onderscheid in afdelingsarchief, team archief en individueel archief)
  • Een aantrekkelijke vormgeving van gebouw en inrichting (kleur, materiaal, vorm, licht, daglicht, planten, kunst)
  • Ergonomisch ontworpen meubilair
  • Een aantrekkelijk binnenklimaat wat betreft temperatuur, luchtkwaliteit, licht, akoestiek
  • De mogelijkheid om zelf invloed te kunnen uitoefenen op de werkomgeving (persoonlijke aankleding, klimaatregeling)

De werkomgeving wordt niet gewaardeerd in geval van:

  • Te weinig plekken die passen bij het werk van het moment
  • Geluidoverlast
  • Gebrek aan privacy (continu gezien en gehoord worden)
  • Onhandige en inefficiënte indeling van de omgeving
  • Onveiligheid
  • Niet aansluiten van het kantoorconcept op de organisatiecultuur

Wat is de invloed van de werkomgeving op de productiviteit van medewerkers?

Mensen zijn productief als ze prettig en efficiënt kunnen werken en de werkomgeving goed past bij de persoonlijke voorkeuren en wensen van de medewerker en hun werkzaamheden. De factoren die bijdragen aan de medewerkertevredenheid zijn daarom ook van belang voor een optimale arbeidsproductiviteit. Mensen moeten zich zowel goed kunnen concentreren als gemakkelijk kunnen overleggen, met een collega, als team of in een vergadering. Goede ICT faciliteiten en opslagmogelijkheden en een prettig binnenklimaat (niet te heet of te koud, niet te droog of te vochtig) en de mogelijkheid tot persoonlijke controle zijn eveneens essentiële voorwaarden. Te veel afleiding door collega’s en andere prikkels werkt contraproductief.

In 2008 deden Batenburg en van der Voordt onderzoek naar de invloed van facilitybeleving van werknemers in kantoren op hun gepercipieerde arbeidsproductiviteit. Op basis van alle bevindingen wordt geconcludeerd dat de facilitaire voorzieningen - in het onderzoek gedefinieerd als huisvesting (gebouw en inrichting), diensten en middelen en ICT - substantieel van invloed zijn op de arbeidsproductiviteit. Meer lezen over deze studie. In 2017 is de studie herhaalt door student Luuk Ypma van de Saxion hogeschool. Hij vind een nog sterker verband. Meer lezen over zijn onderzoeksresultaten.

Is een tevreden medewerker ook een productieve medewerker?

Mensen kunnen heel goed zeer tevreden zijn over de werkomgeving en/of hun werk en toch niet productief zijn, en omgekeerd. Behalve tevredenheid zijn arbeidsmotivatie, psychische en fysieke gezondheid, privé omstandigheden, (gebrek aan) kennis en vaardigheden en zekerheid of juist angst voor verlies van de baan eveneens van grote invloed op de arbeidsproductiviteit. Niettemin doet de werkomgeving er veel toe. Tevredenheid over geconcentreerd kunnen werken blijkt het meest van invloed op de zelf ingeschatte arbeidsproductiviteit. Tegelijkertijd blijkt tevredenheid over de faciliteiten sterk te correleren met de (zelf ingeschatte) arbeidsproductiviteit. Zie het onderzoek hierover van Batenburg en Van der Voordt (2008).

INSTRUMENTEN

Contactpersoon

Anca Gosselink

Anca Gosselink

Programmamanager│Msc Culture, Organization and Management